GHOST GEAR

Ghost Gear
 

คำว่า “Ghost Gear” หมายถึง อุปกรณ์ประมงที่สูญหายหรือถูกทิ้งไว้ในทะเล เช่น แห อวน ตะข่าย เบ็ด เชือก และทุ่นลอย ซึ่งยังคงทำหน้าที่ “ดัก จับ และทำร้าย” สิ่งมีชีวิตในทะเล แม้จะไม่มีชาวประมงคนใดใช้งานแล้วก็ตาม
 

Ghost Gear มาจากไหน?
 

1. อุปกรณ์ที่หลุดลอยหรือชำรุด ระหว่างการทำประมง เช่น อวนขาดจากคลื่นลมหรือเรือ

2. การทิ้งอุปกรณ์ลงทะเลโดยตรง เมื่อหมดอายุการใช้งานหรือไม่มีพื้นที่จัดเก็บ

3. เรือประมงผิดกฎหมาย ที่ไม่มีระบบติดตามและมักทิ้งอุปกรณ์ไว้ในทะเลอย่างไม่รับผิดชอบ

องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ประเมินว่า ประมาณ 640,000 ตัน ของอุปกรณ์ประมงกลายเป็น Ghost Gear ในทะเลทุกปี
 

ทำไม Ghost Gear ถึงเป็นปัญหาใหญ่?
 

• สัตว์ทะเลติดกับดัก: เต่าทะเล โลมา ฉลาม ปลาขนาดใหญ่ และนกทะเล มักติดกับอวนหรือแหผีที่มองไม่เห็นและดิ้นไม่หลุด

• การตกปลาแบบไม่จบสิ้น (ghost fishing): อุปกรณ์ที่ยังดักจับสัตว์ต่อไปแม้ไม่มีคนใช้งาน

• ทำลายแนวปะการังและระบบนิเวศ: อวนที่ลอยหรือจมอยู่บนพื้นทะเลสามารถพาดขวางแนวปะการัง ทำให้แตกหัก

• ปนเปื้อนไมโครพลาสติก: อุปกรณ์ประมงส่วนใหญ่ทำจากไนลอนหรือพลาสติก เมื่อเสื่อมสภาพจะกลายเป็นไมโครพลาสติกในระบบนิเวศ
   

ผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคม
 

• ชาวประมงท้องถิ่นได้รับผลกระทบ จากทรัพยากรที่ลดลงและอุปกรณ์ที่ถูกทำลาย

• เรือท่องเที่ยวและนักดำน้ำ ต้องหลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มี Ghost Gear สะสม

• การเก็บกู้ Ghost Gear มีต้นทุนสูง ทั้งด้านแรงงาน ความเสี่ยง และเครื่องมือ
   

ประเทศไทยกับปัญหา Ghost Gear
 

• พื้นที่ประมงสำคัญ เช่น อ่าวไทยตอนบนและฝั่งอันดามัน มีการพบแหเก่าที่จมอยู่ใต้น้ำจำนวนมาก

• นักดำน้ำหลายกลุ่ม รวมถึงอุทยานแห่งชาติทางทะเล เคยจัดกิจกรรมเก็บแหผีใต้น้ำ

• มีความพยายามเริ่มต้นจากภาคประชาสังคม เช่น โครงการ “ทุ่นผูกเรือแทนอวน” หรือการรีไซเคิลอวนเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่
   

ทางออกที่เป็นไปได้
 

1. ใช้ระบบติดตาม GPS กับอุปกรณ์ประมง เพื่อป้องกันการสูญหาย

2. ออกแบบอุปกรณ์ที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (biodegradable gear)

3. ตั้งจุดรับคืนอวนเก่าในท่าเรือหรือชุมชนประมง

4. ส่งเสริมการดำน้ำเก็บ Ghost Gear อย่างปลอดภัยและมีระบบ

5. ออกกฎหมายควบคุมการทิ้งอุปกรณ์ประมงและสนับสนุนระบบประมงยั่งยืน
    

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม 
 

• กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง: ปัญหาอวนผี

• Ghost Gear Thailand: โครงการรีไซเคิลอวน

• Greenpeace SEA: อุปกรณ์ประมงผีในประเทศไทย

• มูลนิธิรักษ์ทะเลไทย: กิจกรรมเก็บอวนผี