OCEAN
ACIDIFICATION

Ocean Acidification: เมื่อทะเลเป็นกรด...ใครคือผู้ได้รับผลกระทบ?
 

ทะเล คือแหล่งผลิตออกซิเจนของโลก เป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตหลายล้านสายพันธุ์ และเป็นหนึ่งในแนวป้องกันภาวะโลกร้อน

แต่ในขณะเดียวกัน มหาสมุทรก็กำลังดูดซับ “คาร์บอนไดออกไซด์” จากชั้นบรรยากาศในปริมาณมหาศาล และนั่นนำไปสู่ปรากฏการณ์ที่เรียกว่า “Ocean Acidification” หรือ การที่น้ำทะเลเป็นกรดมากขึ้น
 

Ocean Acidification คืออะไร?
 

คือกระบวนการที่ คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) จากบรรยากาศถูกดูดซับเข้าสู่น้ำทะเล → ทำปฏิกิริยากับน้ำ → เกิดกรดคาร์บอนิก (H₂CO₃)

แม้กรดนี้จะอ่อน แต่เมื่อเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในปริมาณมาก จะทำให้ ค่าความเป็นด่างของน้ำทะเล (pH) ลดลงเรื่อยๆ

🌍 มหาสมุทรได้ดูดซับ CO₂ มากกว่า 30% ของทั้งหมดที่มนุษย์ปล่อยขึ้นไปในอากาศ

📉 ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) ของน้ำทะเลทั่วโลกลดลงประมาณ 0.1 หน่วย ตั้งแต่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม และอาจลดลงอีก 0.3–0.4 หน่วยในปลายศตวรรษนี้
 

ทำไม Ocean Acidification ถึงน่ากังวล?
 

• สิ่งมีชีวิตเปลือกแข็งเสี่ยงต่อการละลาย: ปะการัง หอย หอยเม่น และแพลงก์ตอนบางชนิด สร้างเปลือกจากแคลเซียมคาร์บอเนต ซึ่งละลายได้ง่ายขึ้นเมื่อน้ำเป็นกรด

• ห่วงโซ่อาหารทะเลสั่นคลอน: แพลงก์ตอนเปลือกแข็งบางชนิดเป็นอาหารหลักของปลาตัวเล็ก → ปลาใหญ่ → สัตว์ทะเล → มนุษย์

• การเจริญเติบโตของปะการังลดลง: แนวปะการังไม่สามารถขยายหรือฟื้นตัวได้อย่างเต็มที่

• ผลกระทบต่อพฤติกรรมสัตว์ทะเล: งานวิจัยบางชิ้นพบว่า ปลาบางชนิดเปลี่ยนพฤติกรรมหลบหลีกผู้ล่าในน้ำที่มี pH ต่ำ
   

ผลกระทบต่อมนุษย์
 

• ผลต่อเศรษฐกิจประมง: หอยนางรม หอยแมลงภู่ กุ้ง ปู และสัตว์ทะเลเศรษฐกิจอื่น ๆ เสี่ยงต่อการเจริญเติบโตผิดปกติหรือตายตั้งแต่ระยะตัวอ่อน

• กระทบต่อความมั่นคงด้านอาหาร: โดยเฉพาะในชุมชนชายฝั่งที่พึ่งพาทะเลโดยตรง

• ท่องเที่ยวชายฝั่งได้รับผลกระทบทางอ้อม: หากแนวปะการังเสื่อมสภาพ
   

สถานการณ์ในประเทศไทย
 

• ทะเลอันดามันและอ่าวไทยมีแนวโน้มเปลี่ยนแปลงค่าพีเอช โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการปล่อย CO₂ หนาแน่น หรือมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว

• ปะการังในบางพื้นที่เริ่มเจอปัญหาการสร้างโครงสร้างแคลเซียมช้าลง และเสี่ยงฟอกขาวร่วมกับผลกระทบจากกรด

• ยังขาดระบบเฝ้าระวังแบบเฉพาะด้าน Ocean Acidification ทำให้จำเป็นต้องส่งเสริมการวิจัยในระยะยาว
   

ทางออกและสิ่งที่เราทำได้
 

1. ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก จากพลังงานฟอสซิล

2. เพิ่มพื้นที่สีเขียวและฟื้นฟูระบบนิเวศชายฝั่ง เช่น ป่าชายเลน และหญ้าทะเล ที่ช่วยดูดซับ CO₂

3. สนับสนุนการติดตามค่าพีเอชในทะเล เพื่อเตือนภัยล่วงหน้าและใช้ข้อมูลวิทยาศาสตร์ในการวางแผนอนุรักษ์

4. สร้างความรู้ในเยาวชน เกี่ยวกับความเชื่อมโยงระหว่างการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกับมหาสมุทร
    

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม 
 

• กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง: รายงานคุณภาพน้ำทะเล

• UNESCO Thailand: บทเรียนด้าน Ocean Literacy และ Acidification

• WWF ประเทศไทย: สถานการณ์ทะเลไทยและผลกระทบจาก Climate Change

• บทความวิชาการ: ผลกระทบของ Ocean Acidification ต่อปะการัง – มหาวิทยาลัยมหิดล