OVER FISHING

ประเด็นอภิปรายในห้องเรียน
 

• ถ้าคุณเป็นผู้ออกแบบเกมเพื่อสอนเรื่อง Overfishing ในโรงเรียน คุณจะออกแบบยังไงให้คนเล่นเข้าใจผลกระทบและเรียนรู้ทางออก?

• ในฐานะผู้บริโภค เราจะใช้ “พลังการเลือกซื้อ” เพื่อลด Overfishing ได้อย่างไร?

Overfishing: เมื่อเราจับปลาเร็วกว่าที่ทะเลจะฟื้นตัว
 

Overfishing หรือ การทำประมงเกินขนาด คือสถานการณ์ที่มนุษย์จับสัตว์น้ำในปริมาณที่มากเกินกว่าที่ธรรมชาติจะผลิตซ้ำหรือฟื้นตัวได้ทัน ส่งผลให้ประชากรปลาและสัตว์น้ำในทะเลลดลงอย่างต่อเนื่อง ทั้งยังทำลายสมดุลของระบบนิเวศทางทะเลในระยะยาว
 

ทำไม Overfishing จึงเป็นปัญหาใหญ่ของโลก?
 

• รายงานจากองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ระบุว่า

  กว่า 1 ใน 3 ของแหล่งประมงทั่วโลก อยู่ในภาวะถูกใช้ประโยชน์มากเกินไป

• การประมงแบบไม่จำกัดอาจทำให้ สัตว์น้ำหายไปถาวร จากบางพื้นที่

• ส่งผลกระทบต่อ ห่วงโซ่อาหาร เมื่อปลานักล่าหายไป หรือปลาขนาดเล็กมีจำนวนน้อยลง

• ภาวะการจับลูกปลาและสัตว์น้ำวัยอ่อน ทำให้ ไม่มีโอกาสขยายพันธุ์
   

สาเหตุของ Overfishing
 

1. การใช้เทคโนโลยีจับปลาที่ไม่เลือกขนาดหรือชนิด เช่น อวนลาก

2. แรงจูงใจทางเศรษฐกิจ: ความต้องการบริโภคสูง ทั้งในและต่างประเทศ

3. ขาดการควบคุมและตรวจสอบ โดยเฉพาะในพื้นที่ทะเลเปิดหรือการทำประมงผิดกฎหมาย

4. ข้อมูลไม่เพียงพอ ทำให้ประเมินไม่ได้ว่าทรัพยากรเหลืออยู่เท่าไร
    

ผลกระทบของการทำประมงเกินขนาด
 

• ปลาหายากขึ้น ราคาสูงขึ้น แต่ชาวประมงรายย่อยกลับได้ประโยชน์น้อยลง

• สัตว์ทะเลอื่นได้รับผลกระทบทางอ้อม เช่น เต่า โลมา หรือฉลาม ที่ติดอวนโดยไม่ตั้งใจ (Bycatch)

• ชุมชนชายฝั่งขาดความมั่นคงทางอาหารและรายได้

• ความหลากหลายทางชีวภาพลดลง ทำให้ทะเลอ่อนแอต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
   

Sustainable Fishing: ทางออกเพื่ออนาคตของทะเล
 

“การทำประมงอย่างยั่งยืน” คือแนวทางที่ช่วยให้มนุษย์ยังสามารถใช้ประโยชน์จากทะเลได้ โดยไม่ทำลายศักยภาพของระบบนิเวศในระยะยาว หรืออีกนัยหนึ่งคือ จับปลาอย่างมีความรับผิดชอบ เพื่อให้ยังมีปลาจับต่อไปในอนาคต
 

หลักการของการประมงอย่างยั่งยืน
 

1. ไม่จับมากกว่าที่ธรรมชาติสามารถฟื้นตัวได้ (ไม่เกิน Maximum Sustainable Yield – MSY)

2. เลือกวิธีและเครื่องมือจับปลาที่ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ใช้อวนตาถี่เหมาะสม

3. หลีกเลี่ยงการจับลูกปลาและสัตว์วัยอ่อน เพื่อให้พวกมันมีโอกาสขยายพันธุ์

4. ควบคุมพื้นที่ เวลา และชนิดสัตว์ที่อนุญาตให้จับ (เช่น ฤดูปิดอ่าวหรือเขตอนุรักษ์)
    

ตัวอย่างแนวปฏิบัติที่ดีในประเทศไทย
 

• มาตรการปิดอ่าว ในบางฤดู เพื่อให้สัตว์น้ำมีโอกาสวางไข่และฟื้นตัว

• การเพาะฟักลูกปลาและปล่อยคืนธรรมชาติ

• โครงการประมงพื้นบ้าน ที่ใช้เครื่องมือแบบดั้งเดิม เช่น ลอบปู ยอ หรือแหขนาดเล็ก

• การมีส่วนร่วมของชุมชนชายฝั่ง เช่น สร้าง “ธนาคารปู” เพื่อเลี้ยงแม่ปูไข่ก่อนปล่อยคืนทะเล
   

เราจะช่วยสนับสนุนแนวทางนี้ได้อย่างไร?
 

• เลือกบริโภค อาหารทะเลจากแหล่งที่ยั่งยืน เช่น มีฉลากรับรอง (MSC, Fishery Improvement Project)

• สนับสนุน ชาวประมงท้องถิ่นที่ใช้วิธีจับปลาแบบไม่ทำลายธรรมชาติ

• ร่วมกิจกรรมฟื้นฟูทรัพยากร เช่น ปลูกหญ้าทะเล หรือเก็บขยะจากแหล่งประมง

• เป็นกระบอกเสียงและผู้เรียนรู้ที่ช่วยกระจายความรู้เรื่องปัญหาและทางออกของการประมง
   

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม 
 

• กรมประมง: การประมงยั่งยืนและมาตรการควบคุม

• WWF ประเทศไทย: โครงการฟื้นฟูประมงอย่างยั่งยืน

• สถาบันวิจัยทรัพยากรทางน้ำ ม.เกษตรศาสตร์

• Seafood Watch Thailand (เครือข่ายส่งเสริมอาหารทะเลยั่งยืน)