TSUNAMI

Tsunami: สึนามิ – คลื่นยักษ์จากใต้ทะเลที่เปลี่ยนทุกอย่างในพริบตา
 

“สึนามิ” คือปรากฏการณ์คลื่นทะเลขนาดมหึมาที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงพลังงานใต้มหาสมุทรอย่างเฉียบพลัน

แม้จะไม่ใช่ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง แต่ทุกครั้งที่เกิดขึ้น สึนามิมักสร้างผลกระทบร้ายแรง ทั้งในแง่ชีวิต ทรัพย์สิน และระบบนิเวศชายฝั่ง
 

สึนามิเกิดขึ้นได้อย่างไร?
 

สึนามิเกิดจากการ เคลื่อนที่ของมวลน้ำขนาดใหญ่ในทะเลอย่างฉับพลัน ซึ่งมักมีสาเหตุมาจาก:

1. แผ่นดินไหวใต้ทะเล – เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะแผ่นดินไหวที่มีความลึกตื้นและมีแมกนิจูดตั้งแต่ 7.0 ขึ้นไป

2. การถล่มของภูเขาใต้น้ำ หรือดินถล่มชายฝั่งลงทะเล

3. การระเบิดของภูเขาไฟใต้ทะเล

4. การตกของอุกกาบาตขนาดใหญ่ลงมหาสมุทร (พบน้อยมาก)

พลังงานจากเหตุการณ์เหล่านี้จะทำให้ผิวน้ำทะเลเคลื่อนตัวขึ้นลง → แปรเปลี่ยนเป็นคลื่นที่แผ่ขยายออกในทุกทิศทางด้วยความเร็วสูง
 

ลักษณะของคลื่นสึนามิ
 

• ขณะที่ยังอยู่กลางทะเล คลื่นสึนามิมักมีความสูงเพียงไม่กี่สิบเซนติเมตร แต่ เดินทางเร็วกว่า 700 กม./ชม.

• เมื่อเข้าสู่พื้นที่น้ำตื้น เช่น ชายฝั่ง → ความเร็วลดลง แต่ ความสูงเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล

• บางพื้นที่อาจเกิดคลื่นสูงได้ถึง 10–30 เมตร ขึ้นอยู่กับภูมิประเทศและความแรงของเหตุการณ์ต้นเหตุ
   

ผลกระทบจากสึนามิ
 

1. การสูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน ในเวลาเพียงไม่กี่นาที

2. การพังทลายของสิ่งปลูกสร้าง ชายฝั่ง และระบบสาธารณูปโภค

3. น้ำทะเลไหลกลับพร้อมเศษซาก สารเคมี และของเสีย → ส่งผลต่อคุณภาพน้ำและดิน

4. ระบบนิเวศชายฝั่งเสียหาย เช่น ปะการัง หญ้าทะเล ป่าชายเลน และแหล่งวางไข่ของสัตว์น้ำ

5. กระทบเศรษฐกิจท้องถิ่นอย่างรุนแรง โดยเฉพาะประมงและการท่องเที่ยว
    

กรณีศึกษา: สึนามิในประเทศไทย
 

• วันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 9.1–9.3 ในมหาสมุทรอินเดีย

• สึนามิพัดถล่มชายฝั่งอันดามันของไทย เช่น พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง สตูล และระนอง

• มีผู้เสียชีวิตในประเทศไทยกว่า 5,000 คน และได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจและจิตใจในวงกว้าง

• เหตุการณ์ครั้งนั้นกลายเป็นแรงผลักดันให้ประเทศไทย พัฒนาระบบเตือนภัยสึนามิ อย่างจริงจัง
   

การเตรียมตัวและการรับมือกับสึนามิ
 

1. ติดตามข่าวสารและระบบเตือนภัยจากกรมอุตุนิยมวิทยา หรือระบบสากล (เช่น PTWC)

2. หากอยู่ในพื้นที่เสี่ยงและเกิดแผ่นดินไหว ให้อพยพขึ้นที่สูงทันที แม้ไม่มีการเตือน

3. รู้จักเส้นทางหนีภัยและจุดปลอดภัยในพื้นที่ชายฝั่ง เช่น จุดสูง จุดอพยพ หรืออาคารต้านคลื่น

4. ไม่กลับลงสู่ชายฝั่งจนกว่าจะได้รับการยืนยันว่าปลอดภัย เพราะสึนามิอาจมีคลื่นซ้ำหลายระลอก

5. ส่งเสริมการศึกษาเรื่องภัยพิบัติในโรงเรียน และจัดฝึกซ้อมอพยพสึนามิเป็นประจำ
    

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม 
 

• กรมอุตุนิยมวิทยา: ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ

• กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง: ระบบเตือนภัยสึนามิ

• UNESCO IOC: โครงการเตือนภัยสึนามิในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก

• สำนักเฝ้าระวังแผ่นดินไหว กรมทรัพยากรธรณี